Szpotawość kolan to sytuacja w której staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. W przypadku gdy szpotawość tyczy się obu nóg będą one układały się w charakterystyczny sposób.
Co się dzieje jeżeli kolano okazuje się być szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa porusza się względem kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując odpowiednie położenie. Jakość takiego ślizgu zdaje się być dobra bo kolano okazuje się być stabilizowane:
od bocznej strony za pośrednictwem:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej natomiast stabilizację przynoszą:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni przebiegających tymże rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

fizjoterapeuta sanok ustawienie kości w stosunku do siebie będzie istotne do pracy powyżej opisanych struktur. Jeżeli jednakże staw kolanow ucieka do boku (szpotawość) nagatywnie wpływa to na położenie łąkotki bocznej, która nie ślizga się poprawnie, napięcie torebki stawowej oraz dodatkowo więzadeł po stronie zewnętrznej, negatywnie wpływa na działanie mięśni zlokalizowanych w tym obszarze.
fizjoterapeuta sanok kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i okazuje się być bardziej skłonny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to urazem więzadeł pobocznych czy też chociażby uszkodzeniu łąkotki.
Pozostaje dodać, iż jeżeli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostaje rozszerzona, to po stronie wewnętrznej- przypuszczalnie dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- taka sytuacja zwiększa ryzyko pęknięcia łąkotki przyśrodkowej !

Dlaczego kolano jest szpotawe ?
To zasadnicze pytanie jakie należy sobie zadać zanim przystąpimy do leczenia.
Powodów może istnieć wiele- nieprawidłowe położenie kości względem siebie, poluzowanie aparatu więzadłowego w kolanie, wadliwe ustawienie miednicy, czy nawet niewłaściwe ustawienie stawu skokowego.

Z rozlicznych czynników kość udowa może się skręcić względem kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym uczynić ?
Aby wziąć się za fizjoterapię takiego gatunku dolegliwości pozostaje w pierwszej kolejności znaleźć przyczynę tego stanu rzeczy. Aby to uczynić wolno nam wykonać zrealizować:
-testy więzadeł kolana- by skontrolować czy jest porządnie stabilizowane,
-testy mięśniowe- iżby zorientować się czy napięcie mięśni jest prawidłowe,
- testy łąkotek- aby zweryfikować czy pracują prawidłowo i są dobrze ustabilizowane,
-trzeba przetestować ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej niewłaściwe ułożenie może pobudzać rotację podudzia względem kości udowej,
-wypada zweryfikować ustawienie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie potrafią powodować skręcenie kości udowej w stosunku do kości podudzia.

Po pierwsze skrupulatne testowanie.
Jeżeli już zauważymy, że coś okazuje się być nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, czy też dziecko narzeka na ból postanawiamy udać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większość rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, choć ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. W związku z tym też wydaje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. W tym miejscu często ukazuje się pierwsze zdziwienie, bowiem do lekarza specjalisty na ogół czeka się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz winien ustalić problem, a, także jego źródło- gdyż to jest istotne w procesie fizjoterapii. Powinien skontrolować postawę dziecka, sprawdzić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale też wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Wypada ocenić również stabilność poszczególnych stawów a, także działanie więzadeł. Kiedy już odbędziemy takową wizytę, lekarz przebada dziecko i znajdzie problem jakim są szpotawe kolana przypuszczalnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W tego typu skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” oraz, jakie zabiegi zrealizować, najczęściej będzie to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, oraz fizykoterapia. Tutaj pojawia się pierwszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę problemu a dla rehabilitanta przedstawia tylko skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd tenże rehabilitant ma mieć pojęcie jakiego typu to ćwiczenia ? W końcu rodzaj wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest podłoże problemu, czy występuje przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano prezentują za niskie napięcie i kolano jest niestabilne - wtedy ćwiczenia będą wyglądały absolutnie inaczej. Zachodzi więc pytanie- czy rehabilitant nie powinien samodzielnie przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
Podczas ćwiczeń.
Jeśli dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej powinniśmy się upewnić, że przeprowadza dobre ćwiczenia ! Nierzadko bowiem przydaża się tak, że przez natłok wykonywania zadań i pacjentów przeprowadza się tego rodzaju gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy łączone z dziećmi które posiadają różne schorzenia. Przychodzi zatem zaryzykować pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, powinno wykonywać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? https://diigo.com/0gb86s , że nie. Takowe przypadki powinni być organizowane pojedynczo, mieć indywidualnie dobrane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć rozmaite przyczyny z przekonaniem jest sens stwierdzić, iż dwie osoby mające szpotawe kolana mogą robić inny rodzaj ćwiczeń albowiem przyczyna ich problemu jest inna !
Co mam zrobić jeśli moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z wcześniej opisanego tekstu można wyciągnąć pewien wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu pozyskania trafnej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, bądź możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.